Έαρ: Μια αγκαλιά γεμάτη ΠΑΙΔΙΑ - Βιωματικές Διηγήσεις για την Πολύτεκνη Οικογένεια
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Δίχως λουλούδια καὶ παιδιὰ ποια θὰ ’χε ὁ κόσμος ὀμορφιά;
Ἰωάννης Γ. Θαλασσινός, μαθηματικὸς-συγγραφέας, Πρόεδρος τῆς Π.Ε.ΦΙ.Π.
Εἶναι μεγάλη ἡ τιμὴ ποὺ μᾶς ἔγινε ἀπὸ τὶς ἐκλεκτὲς ὀρθόδοξες ἐκδόσεις « Ἔαρ» νὰ συγγράψουμε τὴν εἰσαγωγὴ σὲ αὐτὸν τὸν ὡραῖο τόμο, ὁ ὁποῖος εἶναι ἀφιερωμένος στὴν πολυτεκνία. Καὶ καθίσταται γιὰ μᾶς ἀκόμη μεγαλύτερη τιμὴ τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ τόμος αὐτὸς ἀφιερώνεται στὸν Σύλλογό μας.
Κάνοντας νοερὰ μία ἀναδρομὴ στὰ 34 χρόνια τῆς διακονίας μας στὴν Πανελλήνια Ἕνωση Φίλων τῶν Πολυτέκνων» (Π.Ε.ΦΙ.Π.)1, ἔρχονται στὴ μνήμη μας ἑκατοντάδες οἰκογένειες ποὺ γνωρίσαμε προσωπικά. Ταυτόχρονα, διάφορα συναισθήματα μᾶς πλημμυρίζουν, ἐνθυμούμενοι τὶς ἀτέλειωτες συζητήσεις, κατὰ τὴ διάρκεια τῶν ὁποίων μᾶς «ἐξομολογοῦνταν» τὶς χαρὲς καὶ τὶς λύπες τους, τὰ προβλήματα καὶ τὶς θαυμαστὲς λύσεις τους, τὶς ἀπογοητεύσεις, τὰ ἀδιέξοδα ἀλλὰ καὶ τὴν πρόοδο καὶ τὶς ἐπιτυχίες τους!
Συναισθήματα ποὺ μᾶς ἀφήνουν μὲ μιὰ βαθιὰ γλυκόπικρη γεύση, μιὰ χαρμολύπη. Γλυκιά, γιατὶ ἡ πίστη καὶ ἡ ἐμπιστοσύνη στὴν πρόνοια τοῦ Θεοῦ ξεπερνᾶ ὅλα τὰ προβλήματα καὶ δίνει λύσεις ἐκεῖ ποὺ ὅλα φαίνονται βουνό. Καὶ πικρή, γιατὶ οἱ δικές μας προσωπικὲς καὶ συλλογικὲς δυνάμεις καὶ δυνατότητες εἶναι μικρὲς καὶ φτωχὲς ἐν σχέσει μὲ αὐτὸ ποὺ ἀξίζουν αὐτοὶ οἱ ὑπέροχοι πολύτεκνοι ἀδελφοί μας, «οἱ σύγχρονοι ἥρωες τῆς Πατρίδος καὶ τῆς Πίστεώς μας», ὅπως τοὺς χαρακτήριζε ὁ μακαριστὸς γέροντας τῆς Π.Ε.ΦΙ.Π. καὶ τῶν πολυτέκνων, ἁγιορείτης μοναχὸς π.Νικόδημος (Μπιλάλης, † 2014).
Ἡ πολυτεκνία, ἰδιαιτέρα στὴν ἐποχή μας, εἶναι μιὰ πολὺ παρεξηγημένη ἔννοια καὶ στάση ζωῆς. Ἀπὸ τὴν ἐξόχως καταναλωτικὴ καὶ ἐγωιστικὴ κοινωνία μας ἡ ἀπόκτηση πολλῶν παιδιῶν, ὅσα δώσει ὁ Πανάγαθος Θεός, θεωρεῖται τρέλα καί…ἀνευθυνότητα! Μόνο μία μικρὴ μερίδα συνανθρώπων μας θαυμάζουν τὶς πολύτεκνες οἰκογένειες, κατανοοῦν καὶ σέβονται τὸν ὡραῖο ἀγώνα τους.
Πολλὲς φορές, πολύτεκνοι -καὶ μάλιστα ὑπερπολύτεκνοι- γονεῖς μᾶς μεταφέρουν τὰ σχόλια ποὺ ἀκοῦν, ὅταν ὅλη ἡ οἰκογένεια βγαίνει γιὰ βόλτα ἢ νὰ ψωνίσει. Στὴν ἀρχὴ ὁ κόσμος μετρᾶ τὰ παιδιὰ ποὺ βγαίνουν ἀπὸ τὸ αὐτοκίνητο... Κάποιοι ρωτοῦν τοὺς γονεῖς ἐὰν εἶναι ἀπὸ κάποιο σχολεῖο! Καὶ ὅταν τοὺς λένε ὅτι εἶναι τὰ παιδιὰ μιᾶς οἰκογένειας, ἄλλοι γελοῦν κάνοντας ἀπρεπῆ ἢ εἰρωνικὰ σχόλια καὶ φεύγουν κουνώντας τὸ κεφάλι τους, ἐνῶ κάποιοι ἄλλοι, δυστυχῶς λίγοι, ἐκφράζουν τὸν θαυμασμό τους καὶ χαίρονται μὲ τὰ πολλὰ χαριτωμένα παιδιά.
Τελικά, ἡ ἐποχή μας εἶναι πολὺ ὑποκριτική! Κάνουμε ἀγῶνες, ὀργανώνουμε τηλεμαραθωνίους καὶ ἐράνους γιὰ ἕνα παιδὶ ποὺ ἔχει κάποιο πρόβλημα (καὶ καλὰ κάνουμε, κάθε ἄνθρωπος ἔχει τὴν ἰδιαίτερη ἀξία του), ὅταν ὅμως πρόκειται γιὰ τὰ πολλὰ παιδιὰ μιᾶς πολύτεκνης οἰκογένειας, τότε ξεχνᾶμε τὶς εὐαισθησίες μας, στὴν καλύτερη τῶν περιπτώσεων ἀδιαφοροῦμε καὶ κάποιοι εἰρωνεύονται λέγοντας κάποιες φορὲς καὶ τὸ ἑξῆς ἀπαράδεκτο: «Καὶ τί μᾶς νοιάζει ἐμᾶς; Μαζὶ τὰ κάναμε; Ἂς προσέχατε!» (συχνὴ ἐπωδὸς σὲ πολύτεκνους γονεῖς).
Ἀλλὰ τί νὰ περιμένουμε ὅταν τὸ ἴδιο τὸ Κράτος ἀπαξιώνει τὴν πολυτεκνία, θεωρεῖ τὰ παιδιὰ φορολογικὰ «τεκμήρια» καὶ ἔχει οὐσιαστικὰ καταργήσει ἀντισυνταγματικὰ τὰ ἐλάχιστα «προνόμια» ποὺ εἶχαν οἱ πολύτεκνες οἰκογένειες, ἐξισώνοντας τοὺς ἥρωες πολυτέκνους μὲ τοὺς ἀτέκνους ἢ ὀλιγοτέκνους; Κι ὅλα αὐτὰ ὅταν ἐδῶ καὶ πολλὰ χρόνια οἱ θάνατοι ὑπερτεροῦν τῶν γεννήσεων καὶ ἡ ὑπογεννητικότητα ἔχει φτάσει, ἴσως, σὲ μὴ ἀναστρέψιμο σημεῖο. Ἐξαφανιζόμαστε σὰν λαός… Kαὶ ἀντὶ νὰ τιμοῦμε τοὺς ἐναπομείναντες «αἱμοδότες» τοῦ Ἔθνους μας, τοὺς πολυτέκνους, τοὺς λοιδοροῦμε καὶ τοὺς κατατρέχουμε, ὡς κράτος ἀλλὰ καὶ ὡς κοινωνία!
Καὶ θὰ μποροῦσε, ἴσως, κάποιος νὰ πεῖ ὅτι στὸν ἐκκλησιαστικὸ χῶρο δὲν ἰσχύουν αὐτά. Κι ὄντως, ὅλοι σχεδὸν οἱ συνειδητοὶ πολύτεκνοι ἀνήκουν οὐσιαστικὰ στὸν χῶρο τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ ζωντανὴ πίστη τους στὸν Θεό, ἡ ἐμπιστοσύνη καὶ ἡ ὑπακοή τους στὸ ἅγιο θέλημά Του, ἡ ἀγάπη τους στὶς ἔμψυχες εἰκόνες Του, τὰ παιδιά, τοὺς κάνουν νὰ ἀφήνονται ἀπροϋπόθετα στὸ ἔλεος καὶ τὴν ἀγάπη Του. Καὶ αὐτὴ ἡ υἱϊκὴ ἐμπιστοσύνη τῶν πολυτέκνων στὸν ἐπουράνιο Πατέρα μας εἶναι ποὺ κάνει θαύματα. Κάθε μία ἀπὸ αὐτὲς τὶς ἡρωικὲς οἰκογένειες ἔχει νὰ διηγηθεῖ ἀμέτρητες, οὐράνιες, θαυμαστὲς ἐπεμβάσεις στὴ ζωή της. Συμπαραστάτες καὶ ὁδηγοὶ στὸν καλὸν ἀγώνα τους στέκονται οἱ περισσότεροι τῶν ἱερέων καὶ πνευματικῶν, οἱ ὁποῖοι στηρίζουν καὶ εὐλογοῦν τὴν πολυτεκνία.
Δυστυχῶς, ὅμως, τὸ κοσμικὸ σαράκι τῆς κατανάλωσης, τοῦ «προγραμματισμοῦ»2 καὶ τῆς ὀλιγοπιστίας ἔχει εἰσχωρήσει καὶ στὸν ἐκκλησιαστικὸ χῶρο καὶ διαβρώνει ἀργά –ἀλλὰ σταθερά– τὰ θεμέλια τῆς ὀρθόδοξης χριστιανικῆς οἰκογένειας. Οἱ περισσότερες νέες χριστιανικές οἰκογένειες, ἐδῶ καὶ ἀρκετὰ χρόνια, δὲν κάνουν σκοπίμως πολλὰ παιδιά, ἀλλὰ προγραμματίζουν καὶ κάνουν 1 ἢ 2 καὶ σπανιότερα 3 παιδιά. Θεωροῦν ὅτι εἶναι ἀποκλειστικὰ δικό τους «δικαίωμα» νὰ ἐπιλέξουν πότε καὶ πόσα παιδιὰ θὰ κάνουν.
Ξεχνᾶνε, ὅμως, ὅτι δημιουργὸς τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἀποκλειστικὰ ὁ Πανάγαθος Θεός μας. Αὐτὸς δημιουργεῖ τόσο τὸ σῶμα, ὅσο καὶ τὴν ψυχή. Ἐμεῖς παραχωροῦμε τὴ θέλησή μας καὶ τὸ γενετικὸ ὑλικό -ποὺ καὶ αὐτὸ δημιούργημα τοῦ Θεοῦ εἶναι. Αὐτὴν τὴν ἀλήθεια περιγράφει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος λέγοντας: «...τὸ τεκεῖν ἄνωθεν ἔχει τὴν ἀρχήν, ἀπὸ τῆς τοῦ Θεοῦ προνοίας, καὶ οὔτε γυναικὸς φύσις, οὔτε συνουσία, οὔτε ἄλλο οὐδὲν αὔταρκες πρὸς τοῦτό ἐστιν»3, καὶ συμπληρώνει ὁ σύγχρονος ἅγιος Ἰουστίνος Πόποβιτς: «...ὁ Θεὸς ἐνεργεῖ, ὁ ἄνθρωπος συνεργεῖ»4.
Ἐὰν «ἀναπαύουμε» τὸν λογισμό μας, ὅπως ἔλεγε ὁ ἅγιος Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης, μὲ χίλιες δυὸ δικαιολογίες, συνεπικουρούμενοι μερικὲς φορὲς καὶ ἀπὸ κάποιους
ἱερεῖς-πνευματικούς5, καὶ ἀποφεύγουμε τὴν εὐλογία ἢ τὶς εὐλογίες ποὺ θέλει ὁ Θεὸς νὰ μᾶς στείλει, τότε θὰ ἰσχύουν καὶ γιὰ μᾶς τὰ λόγια του Θεανθρώπου: « Ὑμεῖς ἐστε τὸ ἅλας τῆς γῆς∙ ἐὰν δὲ τὸ ἅλας μωρανθῇ,ἐν τίνι ἁλισθήσεται; Εἰς οὐδὲν ἰσχύει ἔτι εἰ μὴ βληθῆναι ἔξω καὶ καταπατεῖσθαι ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων»6.
Ἐξάλλου, ἐὰν γιὰ τὰ ἀπαραίτητα γιὰ τὴ ζωή μας ὑλικὰ ἀγαθὰ μᾶς λέγει ὁ Κύριος: «μὴ μεριμνᾶτε τῇ ψυχῇ ὑμῶν τί φάγητε καὶ τί πίητε, μηδὲ τῷ σώματι ὑμῶν τί ἐνδύσησθε· [...] πάντα γὰρ ταῦτα τὰ ἔθνη ἐπιζητεῖ·οἶδε γὰρ ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος ὅτι χρῄζετε τούτωνἁπάντων»7, πόσο μᾶλλον αὐτὸ δὲν θὰ ἰσχύει καὶ γιὰ τὴν ἀποδοχὴ τοῦ θελήματός Του στὸ θέμα τῆς τεκνογονίας καὶ τοῦ ἀριθμοῦ τῶν παιδιῶν ποὺ θά θελήσει Αὐτὸς νὰ μᾶς δωρίσει; Ἄραγε, δὲν γνωρίζει «ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος» πόσες ψυχοῦλες θὰ μᾶς χαρίσει καὶ δὲν θὰ φροντίσει μετὰ γιὰ τὴν ἀνατροφή τους; Ἂς τὸ σκεφθοῦμε καὶ ἂς ἐμπιστευθοῦμε τὸν δωρεοδότη Χριστό, ὥστε νὰ μὴν ἀκούσουμε κι ἐμεῖς τὸ «ὀλιγόπιστε!εἰς τί ἐδίστασας;»8. Ἔλεγε σχετικὰ ὁ ἅγιος Ἰάκωβος Τσαλίκης στὰ ζευγάρια ποὺ δίσταζαν νὰ κάνουν παιδιὰ γιὰ οἰκονομικοὺς λόγους: «Κάθε παιδὶ ποὺ στέλνει ὁ Θεός, στέλνει καὶ τὴν προῖκα του!».
Ὑπάρχει, εὐτυχῶς ἀκόμα, ἡ «μικρὰ ζύμη», ποὺ «ὅλον τὸ φύραμα ζυμοῖ»9. Οἱ ἀδελφοί μας πολύτεκνοι, ἀλλὰ καὶ ὅλοι ὅσοι δὲν ἀξιώθηκαν νὰ γίνουν ἀλλὰ εἶναι στὴν προαίρεση πολύτεκνοι, πᾶνε κόντρα στὸ ρεῦμα τῆς αὐτονόμησης ἀπὸ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ10. Ἐάν, μάλιστα, ἀξιωθοῦν νὰ γίνουν καὶ καλλίτεκνοι11, τότε θὰ μποροῦν νὰ σταθοῦν μὲ παρρησία ἐνώπιον τοῦ θρόνου τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ ποῦν: «ἰδοὺ ἐγὼ καὶ τὰ
παιδία ἅ μοι ἔδωκεν ὁ Θεός»12.
Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ τόμος αὐτός, ὅπου 21 ἐκλεκτοὶ συγγραφεῖς μὲ τὰ θαυμάσια κείμενά τους μᾶς μεταφέρουν τὶς ἔμπυρες ἐμπειρίες τους, καθίσταται μία πολὺ σημαντικὴ προσπάθεια ἐνίσχυσης τῶν ἀδελφῶν μας πολυτέκνων στὸν ἀγώνα τους, ἀλλὰ ταυτόχρονα δίνει καὶ μία πνευματικὴ ὤθηση, σὲ ὅλους ὅσοι ἑτοιμάζονται νὰ κάνουν οἰκογένεια, ὥστε νὰ ἀφεθοῦν στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ καὶ «νὰ μὴ βάλουν νόμο στοῦ Θεοῦ τὸν Νόμο»!13 Εἶναι δὲ ἰδιαίτερη εὐλογία τὸ γεγονὸς ὅτι τὸ ὡραῖο αὐτὸ ἐγχείρημα προλογίζεται ἀπὸ τὸν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Αἰτωλίας καὶ Ἀκαρνανίας κ. Κοσμᾶ, ἐκλεκτὸ γόνο ὑπερπολύτεκνης ἱερατικῆς οἰκογένειας.
Συγχαίρουμε, λοιπόν, καὶ ἀπὸ αὐτὴ τὴ θέση τοὺς συγγραφεῖς, ποὺ μὲ πολλὴ χαρὰ ἀνταποκρίθηκαν ἄμεσα στὸ κάλεσμα τῶν ἐκδόσεων « Ἔαρ» καὶ συμμετέχουν στὸν συλλογικὸ αὐτὸ τόμο. Ἰδιαίτερες εὐχαριστίες ὀφείλουμε στὸν Σεβασμιώτατο κ.Κοσμᾶ, στὴν ἐμπνεύστρια καὶ συντονίστρια τῆς ὅλης προσπάθειας, κ. Ἰωάννα Σκαρλάτου, καὶ βεβαίως στὶς ἐκλεκτὲς ἐκδόσεις « Ἔαρ», ποὺ μὲ πολὺ ζῆλο καὶ
ἀρτιότητα ὑλοποίησαν αὐτὴν τὴν προσπάθεια. Εὐχόμαστε ὁ Πανάγαθος Θεός μας νὰ τοὺς εὐλογεῖ ὅλους καὶ νὰ χαρίζει στοὺς ἀγαπητοὺς ἀδελφούς μας πολυτέκνους «εὐτεκνίας ἀπόλαυσιν»14 καὶ καλλιτεκνία καὶ ἐν τῷ μέλλοντι πλούσια καὶ δαψιλῆ τὴν ἀπὸ Θεοῦ αἰώνια ἀνταπόδοση τῶν μόχθων τους.
Ἰωάννης Γ. Θαλασσινός, μαθηματικὸς-συγγραφέας, Πρόεδρος τῆς Π.Ε.ΦΙ.Π.
__________________________________
1. Ἤδη, μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Θεοῦ, ἡ συλλογικὴ δράση τῆς Π.Ε.ΦΙ.Π. εἰσῆλθε στὸ 52ο ἔτος τῆς λειτουργίας της (ἡμερομηνία ἱδρύσεως: 1η Ὀκτωβρίου 1969)
2. «Ὁ ὀργανωμένος, πολυδιαφημιζόμενος καὶ “ἐπιβαλλόμενος” οἰκογενειακὸς προγραμματισμός (ποὺ προωθεῖ τὸν ἔλεγχο τῶν γεννήσεων μέσῳ τῆς ἀντισύλληψης, συμπεριλαμβάνοντας καὶ τὴ φονικὴ ἔκτρωση ὡς τρόπο ἀποφυγῆς μιᾶς “ἀνεπιθύμητης” ἐγκυμοσύνης), προέκυψε ἀπὸ τὸ ὀρθολογιστικὸ δυτικὸ πνεῦμα τῆς ἐποχῆς μας. Ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος, στὴν ἀπεγνωσμένη προσπάθειά του νὰ αὐτονομηθεῖ ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ τὸ ἅγιο θέλημά Του, ἐγκατέλειψε τὴν ἐν Χριστῷ ἐλευθερία καὶ ζωή, γιὰ
νὰ ὑποδουλωθεῖ στὸ δικό του ἐγωιστικὸ θέλημα, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ ἀναζητᾶ μάταια τὸν κατακερματισμένο του ἑαυτὸ στὸ ντιβάνι τοῦ ψυχολόγου καὶ τοῦ ψυχιάτρου» (Ἰω. Θαλασσινοῦ, «Γάμος καὶ τεκνογονία… “εὐτεκνία” καὶ Πολυτεκνία!», Ἑλληνορθόδοξη Πολύτεκνη Οἰκογένεια, τ. 152/2016, σελ. 7)
3. Ἰωάννου Χρυσοστόμου, Ὁμιλία εἰς τὴν Ἄνναν, PG 54, 639.
4. Ἰουστίνου Πόποβιτς, Ἄνθρωπος καὶ Θεάνθρωπος, ἐκδ. Ἀστήρ,
Ἀθήνα 2001, σελ. 118
5. «Καὶ μερικοὶ Πνευματικοὶ ἀπορῶ πῶς λένε μερικὰ πράγματα. Μιὰ φορὰ μὲ ρώτησαν κάποιοι προσκυνητὲς ποὺ ἦρθαν ἐκεῖ στὸ Καλύβι: “Γέροντα, ὁ Ἱερὸς Χρυσόστομος γράφει πουθενὰ νὰ
μὴν κάνουν οἱ σύζυγοι παιδιά;”. “Τί εἶναι αὐτὰ ποὺ λέτε; Ποῦ τὸ ἀκούσατε αὐτό;”. “Νά, ὁ πατὴρ τάδε μᾶς τὸ εἶπε”, μοῦ λένε. Πιάνω τὸν πατέρα τάδε καὶ τὸν ρωτάω. “Εἶπες ἐσὺ τέτοιο πράγμα;”.
“Ναί”, μοῦ λέει. “Ποῦ τὸ βρῆκες αὐτὸ γραμμένο;”, τὸν ρωτάω. “Ὁ Ἱερὸς Χρυσόστομος τὸ ἀναφέρει στὸν Περὶ παρθενίας λόγο του”, μοῦ λέει! “Κοίταξε, τοῦ λέω, ἐγὼ δὲν διάβασα Ἅγιο Χρυσόστομο,
ἀλλὰ δὲν μπορεῖ ὁ Ἅγιος νὰ λέη κάτι τέτοιο· κάτι ἄλλο θὰ λέη. Φέρε νὰ δῶ τί γράφει”.
»Μοῦ φέρνει τὸ βιβλίο καὶ μοῦ δείχνει τὸ χωρίο. Τὸ διαβάζω καὶ βλέπω ὅτι ὁ Ἅγιος γράφει: “Τώρα ἔχουν αὐξηθῆ οἱ ἄνθρωποι καὶ σᾶς δίνεται ἡ δυνατότητα νὰ ζήσετε καὶ ἐν παρθενίᾳ· δὲν εἶναι ὅπως παλιὰ ποὺ ἔπρεπε νὰ ἀφήσουν ἀπογόνους”. Δὲν λέει δηλαδή “μὴ γεννᾶτε παιδιά”· καὶ αὐτὸς νὰ ἐπιμένη. Νὰ εἶναι κληρικὸς καὶ θεολόγος, καὶ νὰ λέη τέτοια πράγματα! Νὰ δείχνη ὅτι διαβάζει Χρυσόστομο, ὅτι κάνει διατριβὲς καὶ νὰ τὸν ἔχουν γιὰ καλὸ Πνευματικό! Ξέρετε τί βλάβη κάνουν κάτι τέτοιες λανθασμένες ἑρμηνεῖες σὲ ἀνθρώπους ποὺ θέλουν νὰ ἀναπαύσουν τὸν λογισμό τους;…» (Ἁγίου Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου, Λόγοι Δ΄. Οἰκογενειακὴ ζωή, ἐκδ. Ἱ. Ἡσυχαστήριον «Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης ὁ Θεολόγος», Σουρωτὴ Θεσ/νίκης 2015, σελ. 68).
6. Ματθ. ε΄ 13.
7. Ματθ. στ΄ 25-32.
8. Ματθ. ιδ΄ 31.
9. Γαλ. ε΄ 9.
10. Ἔλεγε χαρακτηριστικὰ ὁ ἅγιος Παΐσιος: «…οἱ πιστοί, ποὺ τηροῦν τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ, δέχονται τὴν θεία Χάρη, γιατὶ ὁ Θεὸς εἶναι ὑποχρεωμένος κατὰ κάποιον τρόπο νὰ τοὺς βοηθάη στὰ δύσκολα χρόνια ποὺ ζοῦμε. Καὶ βλέπουμε χριστιανοὺς οἰκογενειάρχες, μὲ ὅσα παιδάκια τοὺς δίνει ὁ Θεός, νὰ τὰ μεγαλώνουν μὲ φόβο Θεοῦ. Καὶ ὅλα τὰ παιδιὰ νὰ εἶναι ἰσορροπημένα, χαρούμενα, εὐλογία Θεοῦ, καὶ νὰ προκόβουν. Ἐκεῖ ποὺ λέμε: “τί θὰ γίνη ὁ κόσμος;”, βλέπουμε τώρα νὰ προχωράη, μὲ τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ, μιὰ γενιὰ καλή. Ὁ διάβολος καταστρέφει, ἀλλὰ καὶ ὁ Καλὸς Θεὸς ἐργάζεται καὶ δὲν θὰ ἀφήση νὰ ἐξαφανισθῆ τὸ γένος μας» (ἔ. ἀ.).
11. «Οὐ τὸ σπεῖραι ποιεῖ πατέρα μόνον, ἀλλὰ τὸ παιδεῦσαι καλῶς,οὐδὲ τὸ κυῆσαι μητέρα ἐργάζεται, ἀλλὰ τὸ θρέψαι καλῶς» (Ἰωάννου Χρυσοστόμου, Ὁμιλία εἰς τὴν Ἄνναν, PG 54, 636).
12. Ἑβρ. β΄ 13.
13. «Δέν ἔβαλα νόμο στοῦ Θεοῦ τὸν Νόμο»∙ αὐτὸ ἀπάντησε αὐθόρμητα πρὶν χρόνια ἕνας ὑπερπολύτεκνος πατέρας στὴν ἐρώτηση τοῦ μακαριστοῦ γέροντος Νικοδήμου Μπιλάλη: «Γιατί ἔκα-
νες τόσα παιδιά;».
14. «Εἰρηνικὸ» ἀκολουθίας τοῦ γάμου
_____________
Ἡ Μάνα μὲ τὴν τρύπια καρδιά
Ασημένια Καλογεράκη Δανάκη
Δὲν ἀνῆκαν στὰ ζευγάρια ποὺ περνοῦν ἀπαρατήρητα. Ἡ ἐξωτερική τους ἐμφάνιση, ἡ ἰδιότητα τοῦ δασκάλου, καὶ μάλιστα τοῦ ἐξαιρετικοῦ δασκάλου ποὺ εἶχαν καὶ οἱ δύο, ἀλλὰ κυρίως ἡ γενικότερη παρουσία τους καὶ ἡ δημιουργικὴ συμμετοχή τους σὲ ὅλα τὰ ἀξιόλογα δρώμενα τῆς μικρῆς μας πόλης τοὺς ἔκαναν ξεχωριστούς.
Τὴ σύζυγο, τὴν Ἐριφίλη, τὴ γνώρισα προσωπικὰ σὲ μία τυχαία συνάντηση δασκαλισσῶν. Τὴν προσοχή μου εἵλκυσε πολὺ σύντομα ἡ καλλιτεχνική της φύση καὶ οἱ ζωγραφικές της ἱκανότητες, ἀλλὰ κυρίως ἡ ἀφοπλιστική της ἁπλότητα, ἡ πηγαία καλοσύνη, τὸ διακριτικό της χιοῦμορ, ἡ εὐχάριστη ἀτμόσφαιρα ποὺ δημιουργοῦσε γύρω της. Ὅλα αὐτὰ σὲ ὁδηγοῦσαν νὰ τὴ νιώσεις ἀμέσως σὰν φίλη ἀπὸ παλιά. Μὲ ἐντυπωσίαζε, ὅμως, ἀκόμα πιὸ πολὺ ποὺ τὶς περισσότερες φορὲς ἦταν τριγυρισμένη ἀπὸ παιδιά, πολλὰ παιδιά, συχνὰ ἀπὸ τὰ δικά της, ἀλλὰ ὄχι μόνο ἀπὸ αὐτά. Ἀνίψια, μαθητές της, γειτονόπουλα, κατηχητόπουλα… ἀποτελοῦσαν τὴ συνοδεία της.
Ὅσο τὴ γνώριζα τόσο πιὸ πολὺ τὴ θαύμαζα καὶ τὴν ἔβλεπα ὡς τὴν καλύτερη μέντορα γιὰ ἐπιτυχημένες δασκάλες καὶ γιὰ νέες ποὺ ὀνειρεύονται ὡραῖες οἰκογένειες. Ἐκεῖνο, ὡστόσο, ποὺ μὲ ἐξέπληξε ἀφάνταστα ἦταν ἡ… «τρύπια» καρδιά της. Ναί, ἀλήθεια. Αὐτὴ ἡ ζηλευτή, δραστήρια καὶ δυναμικὴ γυναίκα μὲ τὰ πολλὰ καὶ καλὰ παιδιά, τὰ ἀπέκτησε μὲ «τρύπια» ἢ καλύτερα μὲ «μπαλωμένη» καρδιά. Ἔπασχε ἀπὸ «μεσοκολπικὴ ἐπικοινωνία», ἂν συγκρατῶ σωστὰ τὸν ὅρο, καὶ ἀπέκτησε τὰ πέντε πρῶτα παιδιά της ἔχοντας ἐπίγνωση τῶν κινδύνων ποὺ διέτρεχε κάθε φορὰ ποὺ ἔφερνε στὸν κόσμο ἕνα νέο πλάσμα, σὲ μία ἐποχὴ ποὺ ἡ καρδιολογία δὲν μποροῦσε νὰ προσφέρει μεγάλη ἰατρικὴ βοήθεια. Κατὰ τὸ 1981, ὅταν ἡ ἐπιστήμη τῆς καρδιοχειρουργικῆς προόδευσε κάπως στὴν Ἑλλάδα καὶ ἀναλάμβανε χειρουργεῖα μὲ λιγότερες ἐπιπλοκές, ὑποβλήθηκε καὶ ἡ Ἐριφίλη σὲ ἐπέμβαση «ἀνοιχτῆς καρδιᾶς». Μία τεράστια οὐλὴ στὸ στέρνο της μαρτυροῦσε τὴ δύσκολη ἐπέμβαση.
Ὅταν ἀνάρρωσε, μεγάλωσε καὶ ἡ ἐπιθυμία νὰ κρατήσει καὶ πάλι μωρὸ στὴν ἀγκαλιά της, ἂν καὶ μία νέα ἐγκυμοσύνη, ὅπως τῆς ἔλεγαν οἱ γιατροί, ἀποτελοῦσε «βουτιὰ θανάτου». Καὶ ὅταν ἔνιωσε ὅτι κυοφορεῖ ἕνα νέο ἀδελφάκι γιὰ τὰ παιδιά της, γέμισε ἀπὸ χαρά, συγκρατημένη ὡστόσο ἀπὸ τὴ συναίσθηση τῆς εὐθύνης ποὺ ἀναλάμβανε μὲ τὴ δοκιμασία τῆς κύησης.
Ὅσες φορὲς δινόταν εὐκαιρία, ἀφηγοῦνταν:
«Πῆγα στὸν ἐκλεκτὸ καρδιολόγο, συμμαθητή μου ἀπὸ τὸ Γυμνάσιο καὶ οἰκογενειακὸ φίλο, γιὰ νὰ τοῦ πῶ τὰ εὐχάριστα νέα μας! Κι ἐκεῖνος, μόλις τὰ ἄκουσε, τρόμαξε, πετάχτηκε ὡς ἐπάνω ἀπὸ τὸ κάθισμά του καὶ ἀκολούθησε ὁ ἑξῆς διάλογος:
-Εἶσαι μὲ τὰ καλά σου, Ἐριφίλη; Τί ἔκανες!
-Γιατρέ μου… Τὰ παιδιὰ εἶναι εὐλογία.
-Θὰ σὲ δείρω, συμμαθήτρια! μὲ διέκοψε. Θὰ πεθάνεις, τὸ ξέρεις;
-Δὲν ἀνησυχῶ, γιατρέ μου, δὲν θὰ μὲ ἀφήσεις νὰ πεθάνω! Ἄλλωστε, ἐδῶ θὰ ἀποδείξετε πόσο καλὴ δουλειὰ κάνατε!» ἀπάντησε μὲ χιοῦμορ. «Μὲ τὴν καινούργια καρδιὰ δὲν ταιριάζει καὶ ἕνα καινούργιο μωρό; Τότε, γιατί τὴν μπαλώσαμε;»
Μὲ τὴν ἀπέραντη πίστη στὴν πρόνοια τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν ὑπομονή της ὅλα πῆγαν καλά. Γεννήθηκε καὶ αὐτὸ τὸ πλασματάκι καὶ πρόκοψε ὅπως τὰ προηγούμενα, χωρὶς νὰ πάθει κάτι ἡ μητέρα! Πολλὲς φορὲς ἄκουσα φίλες νὰ τὴ ρωτᾶνε, ὅταν μάθαιναν τὴν περιπέτειά της.
«Δὲν φοβόσουν τὸν θάνατο, Ἐριφίλη;»
«Φοβόμουν, βεβαίως καὶ φοβόμουν! Ἀλλὰ καὶ οἱ γυναῖκες τῆς Ἠπείρου, ὅταν ἀνέβαζαν τὰ πυρομαχικὰ στὴν Πίνδο, δὲν φοβόντουσαν καὶ δὲν κινδύνευαν; Ἀπὸ μένα δὲν ζητήθηκε νὰ ἀνεβάζω πυρομαχικά! Ἡ Ἐκκλησία καὶ ἡ πατρίδα μου παιδιὰ θέλουν! Θὰ λιποτακτοῦσα;»
Τὸ χαρακτηριστικό της, ὅμως, δὲν ἦταν μόνο ἡ πολυτεκνία, ἀλλὰ κυρίως ἡ εὐτεκνία καὶ ἡ καλλιτεκνία. Στοργική, εὐγενής, ἤρεμη, ἄγρυπνη, μὲ τὴ δέουσα τρυφερότητα ἀλλὰ καὶ τὴ δέουσα σοβαρότητα, ὅταν χρειαζόταν. Γνώριζε πάντα μὲ λεπτομέρειες τὴν πορεία κάθε παιδιοῦ της, μελετοῦσε τὶς σχολικὲς ἐργασίες τους, βοηθοῦσε ὅπου χρειαζόταν, ὑπεδείκνυε, παρότρυνε, τὰ συνόδευε στὰ ξενύχτια κατὰ τὴν προετοιμασία τῶν ἐξετάσεων καὶ τῶν διαγωνισμάτων μὲ περισσὸ ζῆλο, προέβαινε σὲ συστάσεις ἢ σὲ ἐπαίνους ἀνάλογα μὲ τὶς ἀνάγκες τῆς κάθε στιγμῆς.
Μὲ ποικίλους ἄλλους τρόπους συνέβαλλε στὴν εὐτεκνία. Τί ὑπέροχες ἦταν οἱ οἰκογενειακὲς ἐκδρομὲς ποὺ πραγματοποιοῦσαν μὲ τὸν σύζυγό της σὲ ὅλη τὴν Ἑλλάδα καὶ τὸ ἐξωτερικό! Ἀνεπανάληπτα, ἀλησμόνητα μαθήματα πατριδογνωσίας!
Μὲ ἀνυπομονησία, ὅμως, περίμεναν ὅλοι καὶ τὶς ἀπαράμιλλες καὶ ἀξέχαστες οἰκογενειακὲς ἑορτὲς ποὺ ὀργάνωνε τὴν Κυριακὴ τῶν Ἀπόκρεω, τὴν Πρωτοχρονιὰ ἢ σὲ ἄλλες εὐκαιρίες, γεμάτες ἀπὸ χάρη καὶ χαρά. Παιδιά, ἀνίψια, γαμπροί, νύφες, κουμπάροι, ὅλοι ἦταν καλεσμένοι καὶ ὅλοι χωροῦσαν στὸ μικρὸ ἀρχοντικὸ δημιουργώντας ὑπέροχη, πανηγυρικὴ ἀτμόσφαιρα, ὅπου τὸν τόνο ἔδινε πάντα ἡ Ἐριφίλη! Μὲ τὸ ποιητικό της τάλαντο ἔγραφε κατάλληλους στίχους γιὰ τὸν καθένα, ἑτοίμαζε χορωδιοῦλες, σκάρωνε παραστάσεις μὲ τὰ παιδιὰ καὶ δίδασκε στὴν πράξη, μὲ πολλοὺς τρόπους, τὴν ἀληθινὴ «ψυχαγωγία», αὐτὴν ποὺ ἀποτελεῖ ἀγωγὴ τῆς ψυχῆς.
Ὡστόσο, ὄχι μόνο μὲ τὶς οἰκογενειακὲς ἑορτές, ἀλλὰ καὶ μὲ ὅλες της τὶς πράξεις καὶ τὴν ὅλη βιοτή της ἀγωνιζόταν γιὰ τὴν πολυτεκνία παραλλήλως μὲ τὴν εὐτεκνία. Αὐτός, προφανῶς, ἦταν καὶ ὁ λόγος τῆς ἀνιδιοτελοῦς προσφορᾶς της γιὰ πολλὰ χρόνια στὶς ἐκκλησιαστικὲς κατασκηνώσεις καὶ τὰ κατηχητικά τῆς περιοχῆς μας, ὅπου συμμετεῖχαν ὅλα τὰ παιδιὰ καὶ τὰ ἐγγόνια της.
Ὅταν ὁ τότε ἐπιχώριος Μητροπολίτης ἀνέθεσε σὲ ἕνα νεαρὸ ζευγάρι εὐσεβῶν ἐκπαιδευτικῶν τὴ λειτουργία τῶν ἐκκλησιαστικῶν κατασκηνώσεων, ἐκεῖνοι δίστασαν πρὸς στιγμήν, ὅπως ἔλεγαν. Ἀπευθύνθηκαν τότε στὴν κυρία Ἐριφίλη καὶ τὸν ἐξαίρετο σύζυγό της. Κι ἐκείνη, «γιὰ τὰ παιδιά», εἶπε, «προχωρᾶτε, θὰ εἴμαστε δίπλα σας». Καὶ γιὰ μία εἰκοσαετία περίπου, μέχρι τὴν κοίμησή της, ἔγινε ἡ μάνα, ἡ σύμβουλος, ἡ διαχειρίστρια, ἡ ψυχὴ τῶν κατασκηνώσεων καὶ συμπαραστάτης ὅλων τῶν συνεργατῶν ἀνάμεσα στοὺς ὁποίους καλλιεργοῦσε τὴ διάκριση, τὴ στοργή, τὴ συνεργατικότητα, τὸ πνεῦμα τῆς ἀφειδώλευτης προσφορᾶς, ποὺ φτάνει ὡς τὴ θυσία, καὶ κυρίως τῆς πίστης καὶ τῆς ἀπόλυτης ἐμπιστοσύνης καὶ ἀνάπαυσης στὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ.
Ἔδινε, ὅμως, τὸ δυναμικὸ «παρὼν» καὶ σὲ ἄλλους τομεῖς ποὺ ἔδειχναν τὸ «ἀνύσταχτο» ἐνδιαφέρον καὶ τὴν ἀγωνία της γιὰ ὅσα συμβαίνουν στὴν πατρίδα μας. Πόσες ἐπιστολὲς ἔγραψε σὲ πολιτικοὺς καὶ ἐκκλησιαστικοὺς ἄρχοντες ἢ ἄλλους ἰθύνοντες καὶ Μέσα Ἐνημέρωσης, ἀπὸ τὸν Πρόεδρο τῆς Δημοκρατίας ὡς τὸν τελευταῖο κοινοτικὸ ἄρχοντα γιὰ θέματα ποὺ ταλανίζουν τὴν πατρίδα μας, τὴν οἰκογένεια, τὴν Παιδεία…
Ἀλήθεια, ποῦ ἔβρισκε χρόνο, μέσα στὶς τόσες ὑποχρεώσεις, νὰ ὑπηρετήσει τὴν Ἐκκλησία καὶ ὡς μέλος τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ συμβουλίου τοῦ μητροπολιτικοῦ μας ναοῦ γιὰ μία ὁλόκληρη πενταετία; Συνέχιζε ἔτσι τὴν οἰκογενειακὴ παράδοση τῶν εὐσεβῶν προσφύγων γονέων της, ποὺ κατάγονταν ἀπὸ τὴν Παλιὰ Ὀρεστιάδα (Κάραγατς) τῆς φημισμένης Ἀδριανουπόλεως! Ἢ νὰ παρέχει τὴν πλούσια θρακιώτικη φιλοξενία καὶ νὰ «νίπτει πόδας ἁγίων»!
Πόσες φλογερὲς ὁμιλίες ἐπίσης ἐκφώνησε στὶς πόλεις καὶ τὰ χωριά μας, καθὼς ἦταν περιζήτητη ὁμιλήτρια, ἰδιαιτέρως γιὰ θέματα οἰκογενείας, ἀνατροφῆς τέκνων, οἰκογενειακῶν σχέσεων, εὐτεκνίας! Πόσες γυναῖκες τὴ συμβουλεύονταν ὡς μάνα καὶ ἀδελφὴ καί, κρατώντας τὸ χέρι της, ἔβγαιναν σὲ «ὁδοὺς ἀναψυχῆς»! Θυμᾶμαι τὴ χαροκαμένη μητέρα ποὺ κατέφυγε στὴν Ἐριφίλη, ὅταν ἡ κόρη της, ἔγκυος καὶ ἀνύπαντρη, ἤθελε ἀπὸ ἀπελπισία νὰ προχωρήσει σὲ ἔκτρωση! Καὶ ἡ Ἐριφίλη, μὲ θερμοκρασίες καύσωνα σαράντα βαθμῶν, ὄργωσε τὴν περιοχή, ἐπιστράτευσε τὰ κατάλληλα πρόσωπα, ἔσωσε τὸ κυοφορούμενο καὶ φρόντισε ὕστερα νὰ υἱοθετηθεῖ καὶ νὰ προσφέρει χαρὰ σὲ ἄτεκνο ζευγάρι!
Ἔμειναν ἀκόμα κλασικὲς οἱ «ἀτάκες» καὶ οἱ συμβουλὲς ποὺ ἔδινε μὲ τὸ διακριτικὸ λεπτό της χιοῦμορ. Στὴν αἴθουσα ἀναμονῆς ἰατρείου τὴ ρώτησε κάποτε μία παρέα «πεθερῶν» ποὺ γνώριζαν πόσο ἀγαπητὴ ἦταν ἡ Ἐριφίλη καὶ ὡς πεθερά.
«Πῶς εἶναι δυνατὸν μία γυναίκα νὰ τὰ πάει καλὰ μὲ ὅλες τὶς νύφες καὶ τοὺς γαμπρούς της;» Καὶ ἡ Ἐριφίλη ἀπάντησε: « Ἄ!… Αὐτὸ εἶναι εὔκολο, ἂν πάρεις τὰ κατάλληλα φάρμακα! Γιατὶ “μᾶς τὰ ἔχουν εἰπωμένα, μὰ τὰ ἔχουμε καὶ καμωμένα”, νὰ τὸ παραδεχθοῦμε».
«Φάρμακα; Ὑπάρχουν τέτοια φάρμακα;» τὴ ρώτησαν.
«Ναί!» ἀπάντησε ἐκείνη. «Μὲ τρία χαπάκια τὴν ἡμέρα περνᾶς περίφημα! Ἀλλὰ θέλουν προσοχή, πρέπει νὰ τὰ παίρνεις κάθε μέρα καὶ ἀνελλιπῶς!»
«Πὲς τά, κυρία Ἐριφίλη, νὰ σωθοῦμε!»
«Θὰ σᾶς τὰ πῶ, δὲν εἶναι ἀκριβὰ καὶ εἶναι ἐγγυημένα, χωρὶς παρενέργειες! Τρία, εἴπαμε: τῆς “τυφλαμάρας”, τῆς “κουφαμάρας” καὶ τῆς “βουβαμάρας”. Δηλαδὴ ἐπιτυχημένη πεθερὰ εἶναι ἐκείνη ποὺ δὲν βλέπει, δὲν ἀκούει, δὲν μιλάει…»
Κούνησαν ἐπιβεβαιωτικὰ τὸ κεφάλι καὶ ἔμεινε πιὰ παροιμιώδης ἡ συμβουλὴ μὲ «τὰ τρία χαπάκια».
Ἀπὸ ποῦ ἀντλοῦσε αὐτὴν τὴν ἀνεξάντλητη ἐν ἀγάπῃ ἐνεργητικότητα; Νομίζω ἀπὸ τὴ νοσταλγία ποὺ ἐξεδήλωνε, δοθείσης εὐκαιρίας, μὲ τὶς ἐρωτήσεις:
«Πῶς θὰ εἶναι ὁ Οὐρανός;»
«Θὰ πᾶμε στὸν Παράδεισο;»
«Μὲ ποιές προϋποθέσεις;»
Αὐτὰ ἦταν τὸ μέλημά της!
Καὶ ἀπὸ τὸ σύνθημα ποὺ τὴν ἐνέπνεε συχνά:
« Ἄφησε τὸ παρελθόν σου στὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ, τὸ παρὸν στὴν ἀγάπη Του, τὸ μέλλον στὴν πρόνοιά Του».
Αὐτή, ἡ πρόνοιά Του τὴν σκέπαζε καὶ τὴν κατηύθυνε πάντα. Μεγάλωσε ἡ οἰκογένειά της, τῆς χάρισε ὁ Θεὸς κατὰ τὴν ἐπιθυμία της τέκνα τέκνων καὶ ἐξελίχθηκε ἡ σεμνὴ καὶ μετρημένη Ἐριφίλη, ἡ «μάνα μὲ τὴν τρύπια καρδιά», σὲ ἄμπελο εὐκληματοῦσα». Καὶ ὅταν τὰ παιδιά της μεγάλωσαν καὶ τὰ ἐγγόνια πολλαπλασιάστηκαν σὲ ἀριθμό, καὶ ὅταν πιὰ τὰ πρῶτα ἀπ’ αὐτὰ ἦταν ἕτοιμα νὰ ἀναλάβουν καὶ νὰ συνεχίσουν τὸ ἔργο τῆς σπουδαίας γιαγιᾶς τους, ἐκείνη στὰ ἑβδομήντα δύο της χρόνια «ἠρπάγη» ἀπὸ ἀνάμεσά μας, ὕστερα ἀπὸ ὀλιγοήμερη ἀσθένεια, καὶ ἔφυγε γιὰ τὴν οὐράνια πατρίδα, ποὺ τόσο λαχταροῦσε, ἀφήνοντας δυσαναπλήρωτο κενό! Τὴν κλάψαμε πολὺ συγγενεῖς καὶ φίλοι. Τώρα παρηγοριόμαστε ἐνθυμούμενοι τὰ λόγια της, τὶς πράξεις της, τὸ παράδειγμά της,
τὶς προσευχές της.
Καὶ εἴμαστε βέβαιοι ὅτι ἀποκτήσαμε μία μεσίτρια ἀκόμα στὸν Οὐρανό!
Ασημένια Καλογεράκη Δανάκη
Η πολύ ενδιαφέρουσα συνέχεια ΕΔΩ...
Μέρος των εσόδων θα διατεθεί στο έργο της «Πανελλήνιας Ένωσης Φίλων των Πολυτέκνων» (Π.Ε.ΦΙ.Π.).
Πηγή: Εκδόσεις Έαρ, Μαυρομιχάλη 32 Κέντρο, Αθήνα - T.K.: 106 80, τηλ. 210 36 38 621, Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
Ετικέτες: Πολυτεκνία, Βιβλιοθήκη